Istraživanja pokazuju da nedostatak željeza kod prasadi dovodi do velikih problema u razvoju.
Prirodno snabdijevanje željezom putem mlijeka krmače nije dovoljno za zdrav razvoj prasadi. S tim u vezi, potrebno je obezbijediti dodatne količine željeza unosom odgovarajućeg suplementa.
Željezo je važno za transport kiseonika u krvi i proizvodnju energije. Ovi heleatni oblici minerala su komponenta važnih koenzima, posebno različitih citohroma, koji su odgovorni za transport elektrona u respiratornom lancu.
Dakle, željezo je neophodno za zdravo funkcionisanje životinjskog organizma.
Da li su opskrba željezom i njegove zalihe stvar slučaja?
Prasad koja živi u divljini upija dovoljne količine željeza tako što rovi po tlu.
Međutim, u konvencionalnom uzgoju svinja, željezo se mora dodavati kako bi se osigurala vitalnost, zdravlje i performanse životinja.
Postoji nekoliko uzroka nedostatka željeza kod prasadi:
- Rezerve željeza niske pri rođenju.
- Potrebe za željezom su izuzetno velike zbog brzog rasta prasadi, jer je željezo potrebno za stvaranje nove krvi.
- Opskrba željezom iz kolostruma, a kasnije i iz mlijeka krmača, je nedovoljna.
Opskrba željezom definitivno nije stvar slučaja!
Injekcija željeza između trećeg i petog dana života je dokazan i siguran model primjene za opskrbu prasadi.
Proizvodi dostupni na globalnom tržištu razlikuju se po sastavu, apropo vrste spoja ali i sadržaja željeza.
Postoje i pojedini i kombinovani proizvodi, koji uz snabdijevanje željezom smanjuju pritisak protozoe.
Postoje dva primarna načina unosa željeza:
- Ovaj način je siguran i pouzdan. Igla se koristi za intramuskularno ili subkutano ubrizgavanje željeza u određenim količinama. U obzir dolazi i dopunska injekcija. Ovim putem stvara se sitna rupica, koja može biti ulaz za patogene. Ubrizgano željezo ubrzo postaje dostupno životinji. Ovaj proizvod može da se nađe kod skoro svakog veterinara.
- Oralnim putem. Takođe siguran način primjene. Željezo se unosi kroz usta prasadi. Apsorbuje se u gastrointestinalnom traktu, putem zemlje, peleta ili pomoću vode ili paste.
Adekvatan unos željeza posebno je važan tokom odvikavanja od dojenja, kao sredstvo podrške za daljnje performanse i zdravlje životinje.
Postoje li alternative i zašto ih koristiti?
Nedostatak željeza na početku života prasadi može biti od krucijalnog značaja.
Unos oralnim putem približan je prirodnom unosu, jer koristi regulatorne mehanizme u crijevima.
Novorođena prasad se razlikuju po veličini, težini, brzini rasta i zdravstvenom stanju.
Sadržaj željeza u majčinom mlijeku je takođe promjenljiv, što za rezultat ima razlike u količini željeza koje se isporučuju životinjama – ne samo između različitih legala, već i unutar istog legla.
Dok se željezo može individualno davati oralno u ranoj fazi života, starijim životinjama se preporučuje unos putem injekcije. Ovo direktno kompenzuje rane deficite i osigurava optimalan i kvalitetan početak života životinje.
Unos oralnim putem treba raditi pažljivo. Mogu se pojaviti neke greške, recimo kada se pasta ne proguta pravilno, ali su te greške znatno rjeđe nego kod injekcija.
Sa druge strane, mjesto ubrizgavanja je potencijalna ulazna tačka za patogene, koji takođe koriste željezo kao hranu.
U mnogim slučajevima, oralni proizvodi se kombinuju s vitaminima, probioticima ili drugim sastojcima, kako bi se istovremeno uključili i ostali benefiti.
Koje alternative su pouzdane?
Kao što smo vidjeli u prethodnoj sekciji, alternative postoje. Međutim, najčešće postavljeno pitanje je: može li unos oralnim putem zamijeniti injekcije?
Već su opisane različite metode za osiguravanje adekvatne opskrbe željezom. Pored navedenih stavki, važno je detaljnije pogledati alternativni proizvod:
- Tip unosa (kontrolisano/dobrovoljno)
- Doziranje i trajanje primjene
- Izvor željeza i dostupnos
Ali, koja je to uloga pouzdanosti u unosu željeza?
Željezo je neophodno za sintezu hemoglobina, a time i za stvaranje crvenih krvnih zrnaca koja osiguravaju transport kiseonika, ali i druge vitalne tjelesne funkcije. Sadržaj hemoglobina definisan je na sledeći način:
- Sadržaj hemoglobina od >8 g/dl se opisuje kao normalan
- Nivoi od ≤8 g/dl smatraju se anemičnima
- Optimalni sadržaj hemoglobina kod prasadi je 10-11 g/dl
Nivo hemoglobina koristi se za određivanje optimalnog unosa.
Testirano je jednokratno davanje Piglet protector® Fe paste (fumarat željeza + probiotici + vitamini) u kombinaciji sa tresetom ili peletom koji sadrži željezo, do perioda odvikavanja. Za razliku od dobrovoljnog unosa, kombinacija Piglet protector® Fe s tresetom/peletom pokazuje dovoljan nivo hemoglobina, što znači da je opskrba u tom slučaju dovoljna.
Da li je prihvatljivo kombinovati željezo i probiotike?
Moguće je kombinovati različite aditive putem oralnog unosa. Da bi crijeva apsorbovala željezo, mora se redukovati u dvovalentno željezo (Fe2+). Brzina apsorpcije željeza raste u skladu sa sljedećim faktorima:
- što je životinja mlađa,
- što je veći nedostatak heleatnih oblika minerala.
Brzina apsorpcije takođe se može poboljšati, na primjer, vitaminom C, cisteinom, hlorovodoničnom kiselinom i glutationom.
Visoke doze željeznog sulfata smanjuju broj laktobacila i bifidobakterija u crijevima. S druge strane, veće količine željeznog sulfata povećavaju broj patogenih bakterija kao što su Escherichia coli i Salmonella typhimurium.
Probiotički suplementi mogu suzbiti patogene. Zaliha željeza domaćina se takođe može povećati dodatkom probiotika. Mogući razlog za poboljšanu apsorpciju željeza s probiotikom je p-hidroksifenilmliječna kiselina koju luče laktobacili, koja redukuje Fe3+ u Fe2+ i čini željezo dostupnijim.
Zaključak
Moguće je kombinovati različite aditive putem oralnog unosa. Da bi crijeva apsorbovala željezo, mora se redukovati u dvovalentno željezo (Fe2+). Brzina apsorpcije željeza raste u skladu sa sljedećim faktorima:
- što je životinja mlađa,
- što je veći nedostatak heleatnih oblika minerala.
Brzina apsorpcije takođe se može poboljšati, na primjer, vitaminom C, cisteinom, hlorovodoničnom kiselinom i glutationom.
Visoke doze željeznog sulfata smanjuju broj laktobacila i bifidobakterija u crijevima. S druge strane, veće količine željeznog sulfata povećavaju broj patogenih bakterija kao što su Escherichia coli i Salmonella typhimurium.
Probiotički suplementi mogu suzbiti patogene. Zaliha željeza domaćina se takođe može povećati dodatkom probiotika. Mogući razlog za poboljšanu apsorpciju željeza s probiotikom je p-hidroksifenilmliječna kiselina koju luče laktobacili, koja redukuje Fe3+ u Fe2+ i čini željezo dostupnijim.